A
Adrianssen: Ben
Adrianssen is een Belgische zijspancrosser die met samen met de
Nederlander Ben van den Boogaart Wereld kampioen zijspancross werd in
2013 op een WSP-KTM.
Adriaenssen is begonnen met
zijspancrossen in 2004 bij de Nederlandse 'liefhebbers'bond, de MON,
met Kenny van Galen aan zijn zijde. In 2007 en 2008 werd dit koppel
kampioen bij de MON. In 2009 stapte men over naar de grote bond en werd
er ook begonnen met het rijden van het WK. In 2009 werden
Adriaenssen/Van Galen 18e in het WK en in 2010 werd men al 6e. Hierna
scheidde de wegen van Van Galen en Adriaenssen zich waarna laatst
genoemde eerst reed met
de Fransman Guennady Auvray met wie hij in 2011 zijn eerste manche
overwinning in een GP behaalde. In 2012 werd een beroep gedaan op de
ervaren bakkenist Sven Verbrugge met wie Adriaenssen uiteindelijk derde
werd in het WK van 2012. In 2013 werd besloten om aan te treden met de Nederlander Ben van den Boogart. In 2013 bleek team Adriaenssen onverslaanbaar.
Ben en Ben stonden in
2013 geen één keer langs de zijlijn door pech en reden bijna het hele
seizoen foutloos naar hun Wereld titel toe die zij in de voorlaatste
Grand Prix te Rudersberg(D) al binnen sleepte na 7 GP-zeges in het
seizoen 2013.
AYR: Frames uit
Estland gemaakt door oud-zijspancrosser Are Kaurit. De frames zijn
kenmerkend door een, telescoop voorvork (deze zit ook op een gewone
solo motorfiets) waar andere huidige zijspancrossframes allemaal een 'swingarm'
aan de voorkant hebben.
St.Anthonis: In de plaats
Sint Anthonis werd vroeger altijd de beroemde internationale motocross
der Azen verreden. Vanaf eind jaren vijftig vonden de zijspannen ook
hun weg naar deze destijds populaire openingscross. Vanwege het
ontbreken van een echte internationale competitie bij de zijspannen was
dit één van de momenten waarop men in de jaren zestig de
krachten kon meten met andere toppers uit het buitenland. Deze
wedstrijd was in deze tijd dan ook zeer geliefd bij zijspandeelnemers
alswel publiek. In de hoogtij jaren van 'St.Tunis' (grofweg 1955-1975)
stonden er tienduizenden toeschouwers langs de baan. Uiteindelijk ging
deze wedstrijd toch ten onder. Er kwamen steeds meer internationale
motocross wedstrijden en GP's die steeds meer gingen samenvallen
met de cross in St.Anthonis.
De laatste wedstrijd in 1984 werd bezocht door maar een kleine 4000
toeschouwers die nog maar weinig internationale toppers konden
aanschouwen.
B
Bak: Binnen de
zijspan(cross)wereld de gebruikelijke benaming voor het zijspan naast de
motor. De bak kan zowel aan de rechter als aan de linkerkant van de
motor zitten.
Bakens: Jan Bakens was een
zijspancrosser die in 1981 Nederlands kampioen werd samen met bakkenist
Henk van Heek op een EML-Yamaha. In datzelfde jaar eindigde het duo op
een derde plek in het WK.
Bakens wist als enige Nederlander bij de destijds bestaande
bonden Gelimbria, NMB (later opgegaan in de MON) en dus ook KNMV
kampioen te worden. Hiernaast won hij 1 Grand Prix, in 1983 in Lochem.
Bakens viel verder op door de in de jaren tachtig zeer populaire
'Veronica's Beachrace' te Scheveningen maarliefst 6 keer te winnen.
Bakkenist: De man/vrouw die in de bak doormiddel van het verplaatsen
van het lichaam de zijspancombinatie in balans tracht te houden. De
bakkenist probeert in bochten zoveel mogelijk gewicht aan de binnenkant
van de bocht te houden zodat men zo snel mogelijk de bocht om kan zonder
uit de bocht te vliegen, dan wel om te slaan. In de lucht na een
springschans dient de bakkenist ook te zorgen voor ideale
gewichtsverplaatsing zodat men een stabiele sprong kan maken en weer netjes kan landen.
Bakkenist zijn binnen de zijspancross is één van de
zwaarste sporten ter wereld. Een bakkenist moet constant in beweging
blijven, enig moment van rust wordt hem of haar niet gegund. Naarmate
de snelheid toeneemt moet de bakkenist zich steeds meer inspannen om
verder uit te hangen en deze bewegingen sneller te doen opvolgen als de
volgende hindernis zich alweer aandient. Hiernaast worden bakkenisten
vaak tijdens de top-wedstrijden (onbewust) geraakt in hun rug door
andere deelnemers tijdens zeer felle en close gevechten. En dat,
tijdens GP's, zo'n ruime 35 minuten lang met dikke en
beschermende kleding aan en soms onder de felle zomer zon.
Een totaal uitgeputte bakkenist is tijdens een GP wedstrijd midden in
de zomer dan ook geen uitzondering.
Bächtold:
Hansi Bachtold is een Zwitserse zijspancrosser die tot aan 2002
WK-recordhouder was met 4 wereldtitels zijspancross. Deze titels
behaalde Bächtold tezamen met Frits Füss tussen 1984 en 1987. Alle
titels van deze Zwitsers werden behaald met een 'EML'-frame voorzien van
het inmiddels legendarische 'Jumbo' motorblok.
Bax:Etienne
Bax is een Nederlandse zijspancrosser die tot nu toe drie-maal
Nederlands kampioen is geworden in de jaren 2010 ,2011 (met Ben van de
Boogaart) en in 2012 (met de let Kaspar Stupelis). In 2012 heeft Bax
zijn tot nu toe beste resultaat bereikt in het WK door tweede te worden
achter de inmiddels tien-voudig wereldkampioen, Daniël Willemsen.
In 2013 werd Bax opnieuw vice-wereldkampioen na in de begin-fase van
2013 nog lang aan de kant te hebben gestaan door blessure leed.
Etienne heeft het zijspancrossen met de paplepel ingegoten gekregen
door zijn vader Jack Bax die als bakkenist van de Belg Descheemaeker
kampioen is geweest bij de IMBA. Samen met zijn broertje Robbie Bax in
de bak is Etienne zo al vroeg begonnen met de zijspancross op een door
hun vader gebouwd jeugd-zijspan.
Bens: Marco Bens was een Nederlandse zijspancrosser uit de bekende zijspancross familie Bens.
Marco zijn grootste triomf volgde in 1993 toen hij Nederlands kampioen
zijspancross werd met Eric Toonen als bakkenist op een VMC-Zabel. In
1994 werd Marco Bens tweede in het NK, ondanks dat hij hetzelfde aantal
punten had als Gerton Kops. Beiden hadden evenveel eerste plaatsen
gescoord maar Kops was één maal meer tweede geworden
waardoor de tweede titel aan de neus van Marco Bens voorbij ging.
Betekom:
Plaats in België waar al net na WO II zijspancross wedstrijden werden
georganiseerd op de omloop van de Balenberg door de KAMV Mortsel.
Bij de start van de FIM-cup
(voorloper van het WK zijspannen) in 1971 stond Betekom dus ook op de
kalender en met wat uitzonderingen daar gelaten elk jaar nadien tot aan
1996. Door onder andere steeds strengere milieueisen kon de
organiserende club het niet meer opbrengen om na 1996
de GP van België te organiseren en verdween 'het Monaco' van de
zijspancross helaas van de GP-kalender.
Böhler:
Reinhard Böhler is een Duitse zijspancrosser die met Siegfried
Müller in de bak de enige Duitse wereldtitel in de geschiedenis van de
zijspancross behaalde. Dit deed het Duitse duo in 1980 op een WASP-zijspan
met hierin een Yamaha-motorblok, getuned door de Duitser Wilhelm Zabel.
Bollhalder: Emil
Bollhalder is een Zwitserse zijspancrosser die in 1982 en 1983
wereldkampioen zijspancross werd met Karl Büsser in de bak op een
WASP-Yamaha. Een paar jaar eerder, in 1979, was Emil Bollhalder
samen met zijn broer Roland al Europees-kampioen zijspancross geworden
in het laatste jaar dat de FIM het grootste zijspancross kampioenschap
op aarde benaamde als 'Europees'. Vanaf 1980 werd dit opgeschaald naar
Wereld kampioenschap.
BSU: Frames
die gemaakt werden in Rusland op initiatief van de heren De Wit en
Brouwer. Laatstgenoemde was in eerste instantie betrokken bij KTM. BSU
staat voor 'Brouwer Siep Ural'. Siep is de voornaam van De Wit en
Ural verwijst naar de plek waar de frames daadwerkelijk werden
geproduceerd.
5
WK-titels werden binnen gesleept voor BSU door met name Sergis/Rasmanis.
De Russische fabriek kon midden jaren negentig de productie niet meer
voor zijn rekening nemen en toen werden de BSU-frames in Nederland
vervaardigd door Berry Willemsen, de vader van zijspancross-icoon
Daniël Willemsen. Later hield BSU in feite op te bestaan en ging Berry
Willemsen verder met frames bouwen onder de naam WSP.
C
circuit/(motor)crossbaan: Zijspancrossers rijden gewoon op de normale motorcrossbanen.
Een kampioenschaps-waardig circuit voor de motorcross heeft een lengte
van minimaal 1500 meter en maximaal 2000 meter. De breedte van het
circuit moet minimaal 6 meter zijn maar acht meter minimaal wordt
aanbevolen door de belangrijke motorsportbonden. Naast de binnenste
afzetting moet aan beide kanten van de baan een veiligheidszone zijn
van minimaal 1 meter en dan een buitstenste afzetting waarachter het
publiek dient te blijven.
Het circuit moet uit natuurlijke ondergrond bestaan en kan permanent
van aart zijn of éénmalig worden gebruikt. De
verschillende springschansen (een circuit mag er geen bevatten of een
heleboel, er is geen mini- of maximum) moeten zo gemaakt zijn dat men
ook stapvoets eroverheen zou kunnen rijden en ze moeten zo zijn
gesitueerd dat bij een sprong de crosser een normale mogelijkheid heeft
om te landen. Het startveld moet minimaal 80 meter lang zijn en
maximaal 125 meter. Ook moet het startveld breed genoeg zijn om
15 zijspannen naast elkaar te kunnen laten starten achter het starthek
en deze genoeg ruimte te geven om de eerste bocht in te duiken. Direct
na de start moet eerst een bocht volgen alvorens een sprinschans zou
kunnen volgen.
Motorcross banen kunnen erg verschillen van karakter. De meeste banen
in Nederland bijvoorbeeld zijn zacht van ondergrond en kennen vaak
weinig natuurlijke hoogte verschillen. In het buitenland zijn er echter
crossbanen te vinden met veel natuurlijke hoogte verschillen en waarvan
de ondergrond ook harder van aart is. Door het feit dat
motorcrosscircuits zo van karakter kunnen verschillen dient een goede
(zijspan)crosser zich meester te maken van verschillende rijstijlen om
zowel in het diepe zachte zand als over de harde rotsachtige grond snel
te kunnen gaan.
Cor van Heugten:
Cor van Heugten was één van de eerste zijspancross-iconen
in Nederland. Samen met zijn bakkenist Hans van Kampen wist hij
driemaal achter elkaar Nederlands kampioen zijspancross te worden in
1964, 1965 (op een BSA) en in 1966 (op een Matchless). In 1964 en 1965
pakte het Amersfoortse duo naast de cross-titels ook het
Nederlandskampioenschap grasbaanracen bij de zijspannen.
In deze tijd bestond er nog geen internationaal zijspancross
kampioenschap maar in de enkele internationale wedstrijden die er waren
vocht Cor van Heugten meermaals mooie duels uit met onder andere de
Belgische legende Leon Liekens. Cor van Heugten had als bijnaam 'de
stier' daar hij als een dolle de achtervolging kon inzetten op de
koploper om de overwinning toch te kunnen grijpen. Na het plotselinge
overlijden in 1967 van zijn bakkenist Hans van Kampen die slechts 23
jaar oud werd besloot Cor van Heugten te stoppen met de zijspancross.
D
Daniel Willemsen: Daniël
Willemsen is de meest succesvolle zijspanrijder aller tijden. Hij heeft
10 WK-titels en evenveel Nederlandse titels op zijn naam staan. Ook is
Daniël Willemsen vele malen Europees kampioen geworden met het
landenteam bij de zijspancross.
Hiernaast is Daniël Willemsen ridder in de Orde van Oranje-Nassau,
heeft hij in zijn woonplaats Lochem een weg die naar hem is vernoemd en
is hij vijf maal winnaar van de Hans de Beaufort Beker, een prijs van
de KNMV voor een sportman die buitengewoon bijzondere prestaties
levert. Daniël Willemsen heeft ook diverse keren op een
solo-machine meegedaan aan de Dakar rally die waarin zijn beste
resultaat een 50ste plek was. Hiernaast heeft Daniël de rally-raid
van Marokko éénmaal op zijn naam geschreven.
Daniël Willemsen is als kind al begonnen met zijspancrossen samen met
zijn broer Marcel in de bak. Via vervolgens de kampioenschappen bij de
MON en hierbij aansluitend de IMBA werd in 1994 de overstap gemaakt naar
de KNMV. Al in het eerste jaar bij de KNMV kreeg Daniël een wildcard
voor de GP van Nederland en prompt werd hij daar tweede. In 1999 werd de
allereerste WK-titel veroverd met broer Marcel Willemsen aan zijn zijde.
Een paar maanden later tijdens een training in Italië ter voorbereiding
op het seizoen 2000 sloeg het noodlot toe. Door een mechanisch defect
maakte de broers Willemsen een grote crash mee en hierdoor liep Marcel
Willemsen een incomplete dwarslaesie op. Dit betekende een einde voor
Marcel Willemsen als bakkenist. (later ging Marcel als
zijspanrijder verder, zie 'Marcel Willemsen')
Aanvankelijk wilde Daniël Willemsen ook stoppen met de zijspancross
maar juist broer Marcel bleef hem pushen om dat niet te doen. Na wat
mindere jaren, waarin Daniël Willemsen duidelijk moest wennen aan het
feit dat broer Marcel niet naast hem in de bak stond, reeg Daniël
Willemsen de WK- en Nederlandse titels aanéén.
Hij werd wereldkampioen met achter één volgens de Let Kaspar Stupelis
(2003,2004), de Belg Sven Verbrugge (2005,2006 en later in 2011), de
Zwister Reto Grutter (2007, 2008), de Nederlander Gertie Eggink (2010)
en in 2012 door blessure leed in feite met twee bakkenisten, de
Nederlander Kenny van Gaalen en de Let Lauris Daiders.
Naast al zijn vergaarde titels heeft Daniël Willemsen de zijspancross
verandert in de benadering. Als geen ander kon en kan hij met een
zijspan dingen (bijvoorbeeld inhalen waar men dat tot dan toe nooit
voor mogelijk had gehouden, met een zijspan een tafelberg over springen
precies als een solo crosser etc.) die later werden overgenomen door
andere zijspancrossers. Hierdoor is Daniël Willemsen naast
multi-kampioen ook een revolutionair figuur binnen de zijspancross daar
hij de sport heeft verheven tot een spectaculairder geheel voor zowel
deelnemers als publiek.
Dirkx:
'Broer' Dirkx, die eigenlijk Matthijs heette, was een succesvolle
Nederlandse motorcrosser. In de jaren vijftig totaan midden jaren
zestig kwam Broer uit in de solo crossklassen en wist daar vijf
nationale titels binen te halen alsmede twee GP overwinningen in de
500cc klasse. Toen de lichtere twee-takt machines vanaf midden en eind
jaren zestig steeds meer de overhand namen in de solo-cross besloot
Broer zijn viertakt trouw te blijven en tot ieders verbazing over te
stappen naar de zijspanklasse. In zijn eerste jaar bij de zijspannen,
in 1968, werd Broer direct Nederlands kampioen op een BSA samen met
Joop Brouwer in het zijspan. Dit leverde Dirkx ook de Hans de Beaufort
beker op, een beker van de KNMV voor een motorsporter met een
uitzonderlijke prestatie.
In de jaren nadien werd Broer
Dirckx met zijn legendarische vaste startnummer 'H12' nog tweemaal
Nederlandskampioen zijspancross en wel in 1972 (met Dick de Wolf) en in
1974 (met Andre Godschalk), beide keren op een WASP-Norton. Zijn
laatste seizoen in de zijspancross reed hij in 1976. De bijnaam van
Broer Dirkx was de 'bulldozer' met name vanwege zijn postuur. Broer was
namelijk een grote kerel van meer dan 100 kilo en had zeer gespierde
bovenarmen, uiteraard door het trekken aan het stuur van de
(zijspan)crossmotoren. Na het beëindigen van zijn crossloopbaan
baatte Broer Dirkx het latere roemruchte cafe 'de Toerist' uit in
Valkenswaard.
E
EML: EML is de naam van een leverancier en bouwer van zijspancross-frames.
EML staat voor Eigen MakeLij en is ontstaan op het moment dat Hennie
Winkelhuis een zijspan maakte voor- en samen met Jan ten Thije die er
in 1967 direct Nederlands kampioen op werd samen met zijn broer Theo in
de bak. Het werd in eerste instantie een kort succes door de
WASP-frames die
ineens van overzee kwamen in het begin van de jaren zeventig.
Winkelhuis liet zich echter niet uit het veld slaan en bleef gestaag
zijn zijspanframe bedrijf doorbouwen met vooral innovatieve oplossingen
voor allerlei problemen. Hierdoor stapte midden en eind jaren zeventig
steeds meer zijspanrijders over naar EML. Dit resulteerde in 1979 voor
het eerste mondiale succes toen Emil Bolhalder samen met zijn
broer Roland de Europese titel in de wacht sleepte op een EML voorzien
van Yamaha kracht bron. Het grootste succes voor EML volgde later met
de Zwitsers Hansi Bächthold en Fritz Füss. Zij werden vier
jaar achter elkaar wereld kampioen op een EML met een Jumbo motorblok.
Dat motorblok kwam ook van EML zelf af en was een krachtige twee-takt
met 800cc. Inmiddels was de zijspancross razend snel aan het veranderen
en kozen steeds meer coureurs voor een opgeboorde 500cc twee-takt. Dit
bespaarde gewicht en de Jumbo's werden al snel aan de kant gezet. EML
werd nog wel vier keer wereldkampioen, maar de jaren negentig waren
voor EML niet gunstig gezind. Financieel ging het mis voor de firma die
in de jaren tachtig ook al was begonnen met zijspannen leveren voor aan
de straatmotorfiets. Na een rommelige tijd waarin eerst Winkelhuis zelf
een doorstart probeerde te maken is het merk in de huidige tijd weer
terug op de 'zijspancross'-markt. EML is overgenomen door Jan op 't Hoog en hij
produceert weer EML frames voor de zijspancross.
F
FIM: De
afkorting FIM staat voor Federation Internationale de Motocyclisme. Het
hoofdkantoor is gevestigd in het Zwitserse Geneve. De FIM is opgericht
in 1904 na een bijeenkomst in een café in Parijs door
vertegenwoordigers uit België, Frankrijk, Duitsland, Denemarken en
Oostenrijk. Thans zijn een kleine 100 nationale motor(sport)bonden van
over de hele wereld aangesloten bij de FIM
Onder auspiciën van de wereldmotorbond worden verschillende
wereldkampioenschappen in allerlei categoriën georganiseerd zoals
in de wegrace (o.a. MotoGP) maar dus ook binnen de motorcross het FIM
World Championship Sidecar Motocross.
FIM-cup: De
voorloper van het Europees- en later Wereldkampioenschap zijpancross
heette de FIM-cup. In 1971 achte de FIM de tijd rijp voor een
internationaal kampioenschap zijspancross, al wilde men er nog geen
'titel' aan geven in de zin van Europees of Wereldkampioenschap. In
drie jaar echter ontwikkelde de FIM-cup voor zijspannen zich voorwaarts
waardoor de FIM na drie jaar deze competitie om te doopte
in het FIM European Championship Sidecar motocross en vanaf 1980 werd
dit zelfs opgeschaald naar World Championship Sidecar motocross.
Führer: Andreas
Fuhrer is een Zwitserse zijspancrosser die samen met zijn bakkenist
Adri Kaeser het kunststukje van landgenoot Bächthold herhaalde
door vier maal achter elkaar wereldkampioen zijspancross te worden in
de jaren 1993 t/m 1996. Er stond in deze vier jaar geen maat op de
Zwitsers met hun VMC-Kawasaki met linkerzijspan. Führer en Kaeser
besloten om te stoppen na het behalen van de vierde wereldtitel
zijspancross.
G
Van Gastel: Rijn
van Gastel was een zijspancrosser uit Eindhoven die twee-maal op zijn
motor met linkse bak de Nederlandse titel wist binnen te halen samen
bakkenist Eric Hurkmans. In 1982 deden zij dit op een Wasp voorzien van
Yamaha motor en in 1984 op een EML-Jumbo.
Internationaal kende Van Gastel samen met Eric Hurkmans in 1987 het
meeste succes door met hun EML-KTM de Nederlandse GP in Halle te winnen
en uiteindelijk derde te worden in de eindstand van het WK.
Grogg: Robert
Grogg is een Zwiterse zijspancrosser die maar liefst vijf maal als
winnaar kon worden gehuldigd in het mondiale zijspancross
kampioenschap. Hij werd winnaar van de FIM-cup in 1972 (met Gerard
Martinez) en toen het kampioenschap later omhoog werd geschaald naar
Europees kampioenschap wist hij nog vier titels in de wacht te slepen.
In 1974 (met Andreas Grabber) en drie jaar onafgebroken van 1976
tot en met 1978. De laatste drie titels haalde hij met bakkenist
Andreas Hüsser. Alle titels behaalde Grogg op een Wasp voorzien
van Norton motorblok. Grogg was één van de eerste
zijspanrijders die duidelijk heer en meester was, drie van zijn titels
werden met grote voorsprong binnen gehaald.
Grondman:
Marcel Grondman is een Nederlandse zijspancrosser die in 2013
Nederlands kampioen zijpancross is geworden op een VMC-Zabel.
Grondman is begonnen met zijn broer Clemens in de bak in de jaren
negentig. Nadat deze aangaf te stoppen is Grondman doorgegaan met het
zijpancrossen. Echter verging het Grondman niet altijd even goed en
verschillende malen werd overwogen om helemaal te stoppen met de
zijspancross. In 2013 greep zandspecialist Grondman dan eigenlijk onverwachts toch
naar de Nederlandse titel nadat de gedoodverfde kandidaten, Daniël
Willemsen en Etienne Bax, geen rol van betekenis konden spelen in het
kampioenschap. In de laatse manche van 2013 stond Grondman nog gelijk
met de broers Visscher uit Hasselt. Uiteindelijk was Marcel Grondman de
sterkste tesamen met bakkenist Christian Verhagen die aan de zijde van
Grondman voor de derde maal naar de Nederlandse titel greep.
Van Gogh:
Hans van Gogh en zijn bakkenist Sies Hurkmans waren echte
zandspecialisten en het is vooral aan de pechduivel te danken dat dit
duo niet vaker kampioen van Nederland is geworden want de drie jaar
voor hun uiteindelijke titel verloren zij alle keren op het
laatste moment door motorpech.
In 1988 liet de techniek hen dus eindelijk niet in de steek en werden
Hans van Gogh en Sies Hurkmans kampioen van Nederland op hun
EML-Jumbo.
H
Haller: De
gebroeders Lorenz en Samuel Haller uit Zwitserland waren de laatste
winnaars van de FIM-cup in 1973 na een zeer sterk gereden jaar op hun
Wasp voorzien van een Honda 750 blok. De Hallers wisten 5 GP's te
winnen en vielen wel wat wedstrijden uit maar doordat er in deze tijd
nog met een schrapresultaat werd gewerkt hielden ze aan het einde van
het jaar genoeg punten over om kampioen te worden.
Hendrickx: Joris
Hendrickx wist uiteindelijk de eerste Wereld Kampioen
zijspancross te worden uit België (als rijder dan want in 2005
werd de Belg Sven Verbrugge al wereld kampioen als bakkenist)
samen met zijn bakkenist Kaspars Liepins uit Letland op een VMC
met KTM 4-takt motorblok. Joris won deze titel ten koste van zijn neef
Jan Hendrickx die voor de laatste GP in Duitsland aanvankelijk de
titelstrijd leidde. Joris Hendrickx wist zijn titel niet te verdedigen
in het jaar erna toen Daniël Willemsen weer sterk terug kwam (in
2009 miste Willemsen een aantal GP's doordat hij een beenbreuk opliep
tijdens de ONK wedstrijd te Mill) Na het seizoen 2012 gaf de toen
28-jarige Joris Hendrickx aan te stoppen met actief zijspancrossen, dat
wil zeggen het rijden van alle GP's.
Van
Heugten: Zie 'Cor' en 'Ton'
Hüsser: De
Zwitserse broers Husser werden in 1988 en 1989 Wereld Kampioen
zijspancross op een VMC voorzien van een KTM 500cc twee-takt blok.
Beiden hadden hiervoor al een cross-carriere gehad. Bakkenist Andreas
Hüsser was al drie keer Europees kampioen geworden aan de zijde
van Robert Grogg en reed later met Terry Good. Christoph reed
aanvankelijk de 500cc GP's. Hier wist hij echter nooit door te stoten
naar de absolute top. Samen besloten ze om in 1987 als zijspanduo te
beginnen. Via de bond van Lichtenstein kregen de broers een licentie om
deel te nemen aan de GP's en reeds in datzelfde jaar werden ze in
totaal al verrassend vijfde in de WK-eindstand. In het jaar daarop
werden ze direct Wereld Kampioen zijspancross, en officeel nog steeds
voor de bond van Liechtenstein (dus als er ergens statistiek verschijnt
met een wereldkampioen uit Lichtenstein weet u waarom). In 1989 wisten
zij hun titel te prolongeren waarna de Nederlanders het stokje
overnamen van de Hussers (in 1990 Janssen-V.Kessel en in 1991/1992
Timmermans/Verhagen), ook omdat de Zwitserse broers in 1990 al vroeg in
het seizoen problemen kregen en niet het hele seizoen meer konden
afmaken. Christoph is nog
verder gegaan met zijspancrossen tot midden jaren negentig maar haalde
nooit meer het niveau wat hij wel met zijn broer had bereikt.
Opvallend is ook het feit dat
Christoph Husser een keer positief is gecontroleerd op gebruik van
doping tijdens een controle na een zijpancrosswedstrijd, maar hiervoor
nooit echt is vervolgd .
Dit is wel de reden waarom de zijspancrossers op de GP's opvallend vaak
naar de doping-controle moeten vergeleken met andere takken van
motorsport binnen de FIM.
I
IMBA:
De
'International Motor Bike Association', voorheen de Internationale
Motorsport Bond voor Amateurs. De IMBA is in 1954 in Duitsland
opgericht als de IMB. In 1964 is de 'A' toegevoegd bij de naam. Al
reeds in 1967, vier jaar eerder dan de FIM-cup zijspancross dus,
organiseerde de IMBA een eerste officieel internationaal kampioenschap
voor de zijspancrossers. Dit kampioenschap telde precies
één wedstrijddag in het Nederlandse Best waar vooral
Nederlanders en Britten meededen en een klein aantal Duitse
zijspancrossers. Ondanks dat de IMBA eerder dan de FIM met een eigen
internationaal kampioenschap voor de zijspannen kwam bleef het europees
kampioenschap zijspancross van de IMBA tot op de dag van vandaag in de
schaduw staan van de latere FIM WK zijspancross. Het FIM WK is dan ook
voor de absolute wereld top bedoeld en het IMBA kampioenschap 'voor de
liefhebber/amateur' (wat overigens niet wil zeggen dat men tijdens IMBA
wedstrijden rustig rijdt, ook hier wordt fel gevochten voor de titel)
J
Janssen: Benny
Janssen en zijn vaste bakkenist Frans Geurts van Kessel waren een
succesvol Nederlands zijspanduo. In 1990 behaalde 'de mennekes' hun
beste resultaat door Wereld Kampioen zijpancross te worden op hun
EML-Honda. Overigens met behulp van bakkenist Tiny Janssen die Geurts
van Kessel een aantal wedstrijden noodgedwongen moest vervangen.
Het jaar daarna werden zij Nederlands kampioen zijspancross. Overigens
wederom met behulp van een 'inval' bakkenist, Ron Varga, die zijn pijn
verbeet tijdens de laatste NK manche in St.Isidorushoeve. Met gebroken
ribben na een eerdere valpartij op dezelfde dag kwam Varga aan de zijde
van Benny Janssen over de finish en wisten zij de Nederlandse titel
zijspancross veilig te stellen.
Mede omdat bakkenist Frans Geurts van Kessel last bleef houden van een
steeds terug kerende blessure werd besloten eind 1991 met
zijspancrossen te stoppen. Ergens ook niet zo gek als men ook bedenkt
dat zij alles al gewonnen hadden binnen de zijspanmotorcross met de WK
en Nederlandse titel en hiernaast 11 GP overwinningen in de
zijspancross GP's.
Maar dat de neven verknocht waren aan het zijspan werd duidelijk toen
zij in 1992 terug keerden met een zijspan, alleen deze keer op de
wegrace ciruits!
'De mennekes' kregen het voor elkaar ook zijspan-wegrace kampioen
te worden in 1994 en in 1995 op een LCR-Yamaha. Een unieke prestatie
binnen de motorsport.
Hiernaast stonden zij in het WK zijspannnen steevast in de top tien en
wisten ze in 1998 bijna het podium te beklimmen tijdens de TT van Assen
waar ze vierde werden. Een wegrace GP wisten zij nooit te winnen, al
werd men één keer tweede in Engeland.
Janssen twins:
De tweeling broers Jacky en William Janssen uit Wijchen waren een
succesvol Nederlands zijspancross duo die driemaal Nederlands kampioen
zijspancross werden. In 1996 op een BSU-KTM, het jaar daarop met een
EML-KTM en in 2000 deden de 'Janssen twins' dit kunststukje nog eens
over op hun EML-Zabel. Vooral door ook veel pech wisten zij in het WK
zijspancross nooit echt door te stoten naar de absolute top. Toch waren
ook hier goede resultaten te zien met als beste resultaat een
eindrankschikking als vierde aan het einde van de WK-cyclus. Ook wisten
de Janssen-twins 5 GP's te winnen. In 2001 overleed hun vader Herman
plotseling ten gevolge van een hartstilstand waarna de broers de
motivatie niet meer konden opbrengen om door te gaan met de
zijspancross nu hun vader en tevens inspirator was weggevallen.
K
Kids
and Sidecars: 'Kids
and Sidecars' is een Nederlandse stichting die als doelstelling heeft
om het zijspancrossen voor de jeugd te promoten. Op initiatief van
oud-bakkenist Bart Notten is de stichting uiteindelijk opgericht
in 2009. Binnen deze stichting wordt een officeel kampioenschap
jeugd-zijspancross georganiseerd, trainingsdagen met actieve
zijpancross-toppers en er worden demonstraties verreden tijdens
bijvoorbeeld GP zijspancross wedstrijden. Verder probeert men de jeugd
zijspancross omhoog te tillen door het enthousiasmeren van eventueel
nieuw geintresseerde ouders en kinderen en hen hierbij te begeleiden in
de eerste stappen binnen de zijspancross. Ook helpt men bij eventuele
vragen of onduidelijkheden van jeugdteams die al deelnemen aan
activiteiten van deze stichting. Dat dit initiatief zijn vruchten
afwerpt mogen duidelijk zijn. Er rijden inmiddels tien-tallen
jeugdteams in binnen en buitenland hun rondjes op deugdelijke
zijspancross-machines en in 2012 werden twee combinaties uit de eerste
lichting jeugd zijspancross tweede en derde bij de 'volwassen' MON
catogorie nationale zijspannen.
KNMV:
De KNMV staat voor 'Koninklijke Nederlandse Motorwielrijders
Vereniging' is opgericht in 1904 na een bijeenkomst in
café Brinkman op de Grote Markt in Haarlem. De vereniging
behartigd de belangen van motorrijdend Nederland en organiseerd
hiernaast onder haar
auspiciën daarnaast ook verscheidene kampioenschappen binnen de
motorsport. Sinds 1961 organiseerd men ook het officiele Nederlands
Kampioenschap zijspanmotorcross.
Kops: Gerton
Kops is een zijspancrosser die twee-maal Nederlands kampioen wist te
worden met zijn linkse zijspancross combinatie. In 1994 op een
VMC-Zabel met Gerwin Wijs in de bak na een bloedstollend seizoen waarin
hij in punten gelijk eindigde met concurrent Marco Bens, echter bleek
Kops net even meer top-uitslagen te hebben dan Bens waardoor in 1994
zijn eerste Nederlandse titel een feit bleek. In 1995 wist Kops na
wederom een spannend seizoen zijn titel te prolongeren op een BSU-KTM
met Sies Hurkmans in de bak. Ook voor Sies Hurkmans was het zijn
tweede Nederlandse titel na deze in 1988 al te hebben gewonnen met Hans
van Goch.
Kwalificatie: zie 'qualification'
L
Van der Laan:
Wil van der Laan was een Nederlandse zijspancrosser die in 1977 en 1978
Nederlands kampioen zijspancross wist te worden op een Wasp voorzien
van een Weslake krachtbron. Hiernaast wist hij één manche
voor het Europees kampioenschap zijspancross te winnen in 1979 tijdens
de GP in Zaltbommel.
Vooral die eerste Nederlandse titel in 1977 behaald met twee
bakkenisten, Marius van de Berg en Jaap van Vliet, oogst veel respect
na een seizoen met tegenslag vanuit onverwachte hoek.
De broer van Wil, Piet van der Laan, kwam namelijk indatzelfde jaar om
het leven na een noodlotig zijspancross ongeluk op het circuit van
Veldhoven tijdens een nationale zijspancrosswedstrijd. Wil reed op
dezelfde dag een internationale zijspancross in Frankrijk en vernam het
overlijden van zijn broer op maandagochtend in een krant tijdens een
bezine stop op weg terug naar huis. Als bijna vanzelf sprekend zag Wil
van der Laan tegen de resterende wedstrijden op maar toch vond hij de
kracht om juist in dat rampzalige jaar Nederlands kampioen te worden.
In 1978 wist hij met ruime marge zijn titel te prolongeren met
bakkenist Jaap van Vliet. In het jaar 1979 was de spanning om te
snijden en tijdens de allerlaatste NK wedstrijd in Rosmalen ging het
fout tussen Van der Laan en zijn naaste belager Ton van Heugten. Beide
zijspannen gingen in de laatste ronde over de kop tijdens een fel
gevecht om de titel. Van der Laan wist eerder dan Van Heugten weer zijn
weg te vervolgen en kwam eerder over de finish en dacht dus kampioen te
zijn geworden. Ton van Heugten had echter protest aangetekend en na
bestudering van TV-beelden door de wedstrijdleiding ging de titel toch
aan de neus van Van der Laan voorbij omdat hij de schuld kreeg van de
crash. Van der Laan betichte Van Heugten echter weer van 'vuil spel'
omdat Van Heugten zijn zijspan bruusk in een ander spoor had gegooid
waardoor de crash uiteindelijk onvermijdelijk bleek.
Hoe het ook zij,
Van Heugten ging de boeken in als Nederlands Kampioen 1979 en Van der
Laan als tweede.
Na
het stoppen met de zijspancross begon Wil van der Laan later een tweede
cross-carriere in de destijds nieuwe categorie van de quads. Op een
KTM-quad wist Wil van der Laan van 1991 t/m 1994 vervolgens vier maal
Nederlands kampioen te worden.
Liekens:
Leon Liekens was een Belgische zijspancrosser en werd maarliefst 12
keer nationaal kampioen in de periode tussen 1954 en 1968. 'De Bolle'
uit Wiekervorst is een echte pioniers-figuur geweest binnen de
zijspancross. In de tijd dat er nog geen volledige zijspancross-frames
bestonden of anderszijds producten puur voor de zijspancross moest men
immers zelf wel inventief zijn om het materiaal steeds verder te
ontwikkelen. Liekens was ook een graag geziene rijder in het buitenland
en veelal trok hij dan ook met zijn auto en de zijspan op een aanhanger
richting Frankrijk en Nederland maar zelfs ook een aantal keer
richting Zwitserland, Oostenrijk, Zweden en zelfs Spanje om zijn
zijspancross kunsten te vertonen.
Liekens heeft duidelijk ook een pioniersrol gespeeld in de ontwikkeling
van de zijspancross in Nederland en in Frankrijk door er veel te rijden
maar ook anderen te enthousiasmeren voor de zijspancross en te helpen
met raad en daad.
Achteraf bezien is het zuur voor Liekens dat hij niet twintig jaar
later faam maakte als zijspancrosser omdat er pas vanaf 1971 een
internationaal zijspancross kampioenschap bestaat en Liekens dus nooit
officeel internationaal een titel heeft kunnen behalen. In de jaren
zestig veegde hij echter vaak de vloer aan met buitenlandse
concurrenten uit Engeland, Nederland, Frankrijk en Zweden waardoor de
ondertitel van een boek verschenen over Liekens, De ongekroonde wereldkampioen, duidelijk is gerechtvaardigd en zeer op zijn plaats is.
Lubbers:
Rikus Lubbers was een Nederlandse zijspancrosser die zijn
carriere in de zijspannen begon op aanraden van Dick Müller (de
vader van latere vice-wereld kampioen August) nadat Rikus was gestopt
met crossen met een 500cc solomachine. Lubbers had duidelijk
talent voor de zijspancross en vanaf zijn debuut in 1967 werkte hij
zich gestaag naar voren. 1971 zou zijn top jaar worden. Via zijn
werkgever en sponsor 'OK benzine' kon hij een mooie nieuwe WASP-zijspan
kopen waar een Norton 'commando' motorblok in werd gebouwd. In dat jaar
werd voor het eerst de FIM-cup voor de zijspannen verreden. Nederland
had maar drie startplaatsen en Lubbers viel hierdoor aanvankelijk
buiten de boot doordat hij in 1970 als vierde was geeindigd in de stand
om het Nederlandskampioenschap. De eerste GP in Frankrijk werd daardoor
niet gerreden en na veel soebatten, Nederlands tweede man Ben Snijder
kon namelijk niet starten na een sleutebeenbreuk, mocht men gelukkig
wel starten in de tweede GP te Kamp-Lintfort in Duitsland. Later
in het seizoen tijdens de GP van België ging het echter mis toen
men vanachter werd aangereden door een andere deelnemer en bakkenist
Joop Brouwer een dubbele breuk opliep aan zijn been. Lubbers vond een
vervanger in de jonge Bart Notten. Samen met hem maakte hij het seizoen
af. Waar anderen bij tijd en wijlen veel punten hadden verspeeld bleken
Lubbers-Notten uiteindelijk het meest constant. Ondanks het missen van
de eerste GP haalde Lubbers-Notten de eerste internationale titel ooit
binnen de zijspancross naar Nederland. Ook werd Lubbers dat jaar
Nederlandskampioen. In 1973 deed hij dat trouwens opnieuw samen met
Bart Notten op een WASP-Yamaha. In de GP's wilde het echter niet
vlotten met de nieuwe Yamaha-motor, men werd daar 'slechts' zesde
terwijl het jaar ervoor Lubbers bijna zijn FIM-cup titel kon
prolongeren. Echter werden Lubbers-Notten in 1972 met een verschil van
één punt net tweede in de FIM-cup.
De carriere van Lubbers eindigde abrupt toen hij tijdens een training
in maart 1974 met de punt van zijn laars bleef haken aan een boomwortel
en zijn voet op diverse plaatsen brak. Lubbers deed nog wel mee aan
wedstrijden na dat hij enigsinds hersteld was maar zou nooit meer zijn
oude niveau bereiken. Na 1975 stopte Rikus Lubbers dan ook definitief
met de zijspancross.
M
Marcel
Willemsen: Marcel Willemsen begon al op jonge leeftijd als bakkenist
bij zijn broer Daniël. Samen met zijn oudere broer werd hij
uiteindelijk twee-maal Nederlands kampioen (1998, 1999) en in 1999
Wereld kampioen zijspancross. De jaren nadien zouden een gouden
tijd moeten gaan worden voor de broers Willemsen, immers in 1999 waren
zij qua rondetijden op een eenzaam hoog niveau vergeleken met de rest
van de mondiale zijspancrossers. In de winter van 2000 sloeg echter het
noodlot toe. Tijdens een training in Italië liet de techniek hen in de
steek. Zodoende landde het zijspanduo verkeerd na een fikse tafelsprong
en bakkenist Marcel Willemsen kreeg na een enorme val het stuiterende
zijspan vol in de rug. Bij de eerste diagnosestelling vroegen de artsen
in Italië zich hardop af of Marcel nog ooit zou kunnen lopen.
Terug in Nederland werd een incomplete dwarslaesie geconstateerd bij de
Lochemse bakkenist. Puur op doorzettingsvermogen kreeg Marcel Willemsen
het voor elkaar om na enkele maanden te lopen.
Een half jaar na die crash stond Marcel zelfs weer achter
het starthek tijdens de ONK zijspannen in zijn thuisplaats Lochem!
Echter niet als bakkenist maar als rijder. Marcel zou niet meer kunnen
bakkenisten maar het zijspancrossvirus bleef hem grijpen. Daarop besloot
hij dan maar te gaan rijden. Dit deed Marcel ook met enige beperking,
terug schakelen ging namelijk niet als gevolg van de incomplete dwarslaesie.
Daarom reed Marcel Willemsen altijd met een extra hendeltje links aan
zijn stuur waarmee hij terug kon schakelen.
In 2005 werd Marcel bijna Nederlands kampioen zijspancross maar juist
tijdens de voorlaatste wedstrijd op zijn thuisbaan in Lochem hield zijn
motorblok (nota bene een blok geleend van broer Daniël!!!) er mee op.
Hierdoor pakte Eric Schrijver de Nederlandse titel en werd Marcel
Willemsen tweede.
Wel pakte Marcel als rijder drie maal de Europese titel zijspancross
voor landenteams en behaalde hij tijdens de GP van België 2012 een
tweede plek tijdens de eerste manche.
Hiermee vestigde Marcel Willemsen een uniek record door zowel als rijder
én als bakkenist tenminste éénmaal op het GP podium te staan.
Na het seizoen 2012 is Marcel gestopt met zeer actief zijspancrossen,
dat wil zeggen het rijden van alle ONK's en GP's.
MON:
De MON staat voor Motorsport Organisatie Nederland. Zij profileren
zichzelf als dé bond voor de amateur motorsportman. De MON is ontstaan
uit een fusie tussen de zuidelijke NMB en de Gilembria bonden.
De MON organiseert ook een zijspancrosskampioenschap in Nederland, en
hierin staat inderdaad de 'olympische gedachte' meer centraal dan bij de
officiële Nederlandse kampioenschappen zijspancross georganiseerd door
de KNMV. Bij de MON mag men bijvoorbeeld tussen de manches door van
bakkenist wisselen bij een blessure bijvoorbeeld. Bij de KNMV is dit
absoluut verboden.
De beste zijspantoppers van de MON komen uit in het Europees IMBA
zijspancross kampioenschap over ongeveer vijf wedstrijden per jaar
waarin dan wordt beslist wie zich de beste zijspancrosser van Europa mag
noemen van de 'liefhebbers-bonden'.
MTH:
MTH staat voor 'Motor technik Hattinger'. De basis voor de MTH
blokken vormen de twee-takt blokken van KTM die Hattinger voor de
zijspancross prepareerde. Niet zo vreemd dus dat juist de KTM blokken de
basis vormde voor de MTH.
Na de overstap van de let Kristers Sergis van KTM naar de MTH bracht
deze drie wereldtitels zijspanmotorcross binnen voor MTH van 2000 t/m
2002. Vanaf 2005 verloor MTH de concurrentie strijd van die andere voor
de zijspancross special geprepareerde twee-takt motoren, de motoren van
Zabel.
Na 2006 hield MTH in feite op te bestaan.
Muller: August
Muller is een Nederlandse zijspancrosser die driemaal de Nederlandse
titel wist te behalen. Hij deed dit de eerste keer in 1983 op een
EML-Yamaha met Cor van der Bijl in de bak. Vanaf 1985 tot en met 1987
zouden de gouden jaren worden van August Muller met zijn bakkenist Henk
van Heek. Van Heek en Muller hadden al eerder samen gereden en besloten
om het opnieuw samen te proberen op een VMC zijspan voorzien van een
500cc Honda twee-takt. De omschakeling naar de twee-takt en het
VMC-frame bleek een goede zet. Op hun nieuwe lichte zijspan reden de
mannen drie-maal naar de Nederlandse titel zijspancross en werden ze
drie jaar achteréén vice-wereldkampioen zijspancross met
acht GP overwinningen achter hun naam. Helaas voor August Muller was in
deze periode de Zwitserse combinatie van Hansi Bachtold/Fritz Füss
ongenaakbaar waardoor men steeds die eeuwige tweede bleef binnen het
wereldkampioenschap. In de zomer van 1988 ging het duo Muller-Van Heek
wederom uit elkaar en probeerde Muller het nog met een andere bakkenist
maar in zijn hoofd was August Muller er letterlijk klaar mee. Op 28
augustus tijdens de GP van Oostenrijk besloot Muller na de eerste
manche om abrupt te stoppen met de zijspancross en borg zijn spullen
definitief op in zijn crossbus. Een roemloos afscheid van een man die
dit eigenlijk niet verdiende.
N
Nations-cross (Sidecarcross of European Nations): Aan
het einde van elk zijspancrosss seizoen wordt de European Sidecarcross
of Nations verreden. In dit wedstrijd-weekend worden de drie beste
zijspancross-combinaties vanuit een desbetreffend land naar voren
geschoven om de Europese titel voor hun land en nationale bond op te
eissen. Deze wedstrijd wordt elk jaar op een ander circuit en in een
ander land verreden.
Het 'nations' weekend bestaat uit de kwalificatie races op zaterdag en
uit drie voor de punten tellende manches op zondag. Ieder zijspan rijdt
twee heats waardoor alle drie de zijspannen per land in totaal 6 x
punten kunnen scoren voor hun land. Anders dan bij het WK wordt de
nations-titel beslist door strafpunten. De eerste plek in een heat
levert 1 strafpunt op en de tiende 10 strafpunten. Een uitvalbeurt is
dus vaak een ramp tijdens de nations, al mag elk land het slechtste
resultaat weg strepen en tellen er uiteindelijk vijf scores mee voor
het eindtotaal.
De eerste Sidecarcross of European Nations vond plaats in Pluckuff,
Duitsland in 2000. Dit nadat enkele enthousiasteingen binnen de
mondiale zijspancross wereld het eigenlijk maar vreemd vonden dat de
solo-crossers wel altijd al hun motocross des Nations hadden en de
zijspannen niet. Sinds 2010 is ook de Quads categorie toegevoegd bij
het nations-evenement van de zijspannen.
De wedstrijd is 5 maal gewonnen door team Nederland maar hiernaast
gingen ook België en Letland meerdere malen met de landstitel er
vandoor. Ook Duitsland en Estland mochten zich éénmaal
Europees kampioen zijspancross noemen.
Notten:
Bart Notten (sr.) is een oud-bakkenist die maar liefst 30 jaar is
blijven rijden op het hoogste niveau en daarbij meermalen Nederlands
kampioen werd, verschillende malen een GP wist te winnen en de eerste
internationale titel in de zijspancross veroverde voor Nederland samen
met rijder Rikus Lubbers in 1971. Notten stapte voor het eerst in de
bak in 1967 en kwam in mei 1970 opeens in aktie tijdens een
internationale zijspancross. In Zaltbommel werd er omgeroepen dat de
Duitser Simon op zoek was naar een bakkenist omdat hij tijdelijk zonder
zat en toeschouwer Bart Notten besloot zich dan maar te transformeren
naar bakkenist. In allerijl kon Bart wat crosskleding lenen en
plompverloren werd hij die dag aan de zijde van rijder Herbert Simon
zevende in de uitslag. Een jaar later verving hij de geblesseerde bakkenist Joop
Brouwer met glans aan de zijde van Rikus Lubbers en wist Notten dus de
eerste internationale titel naar Nederland mee te nemen via het winnen van de eerste FIM-cup in de zijspancross.
Na zijn actieve carriere bleef het zijspancross-virus rondgaan in het
bloed van 'the godfather' der bakkenisten. In eerste instantie door
zich nadrukkelijk te presenteren tijdens de GP's als fanatiek
toeschouwer getooid in het oranje en met een mooie vlag en later ook
via de stichting Kids & Sidecars. Deze stichting ter promotie van
het jeugd-zijspancrossen is feitelijk 'het kindje' van Bart Notten.
Tot op de dag van vandaag is Bart Notten nog steeds aanwezig als
enthousiast supporter van de zijspancross en ondersteund hij stichting
Kids & Sidecars die in feite door zijn enthousiame voor de zijspancross is ontstaan.
O
ONK zijspan: ONK
zijspan is de officiele benaming voor het Open Nederlands kampioenschap
zijspancross dat wordt georganiseerd onder auspiciën van de KNMV. Het
kampioenschap bestaat uit een aantal losse wedstrijden, meestal tussen
de zes en tien, die worden georganiseerd door motorcrossclubs die zich
hiervoor aanmelden en geschikt worden bevonden. Het ONK wordt op
één dag verreden en bestaat uit een korte vrije training,
een kwalificatie training en twee manches waarin wordt gestreden om de
punten voor het Nederlands kampioenschap en hiernaast ook voor de
dagoverwinning.
ONK is de afkorting van 'Open Nederlands Kampioenschap'. Dit betekend
dat het Nederlandse zijspancross kampioenschap niet alleen open staat
voor Nederlanders maar ook voor deelnemers van daarbuiten. Op deze
manier kunnen bijvoorbeeld Belgische maar ook Duitse of Britse
zijspanteams mee doen aan het Nederlands kampioenschap. Ook in andere
landen is het nationale kampioenschap een 'open' kampioenschap waardoor
Nederlandse teams ook aan een nationaal kampioenschap in bijvoorbeeld
België of Duitsland kunnen deelnemen. Pas sinds 1990 worden er
daadwerkelijk punten toegekend aan deelnemers van buiten Nederland.
Het (open) Nederlands Kampioenschap zijpanmotorcross wordt sinds 1961
elk jaar verreden en bestaat dus al meer dan een halve eeuw. De meest
succesvolle zijspancrosser van Nederland is Daniël Willemsen die
maar liefst tien keer Nederlands kampioen werd.
Q
Qualification: Binnen
de zijspancross GP wereld is de kwalificatie bij meerdere Grand Prix's
een serieuze gelegenheid. Niet alleen wordt hiermee de rangorde bepaald
om de beste startplek voor de eigenlijke GP op zondag te bepalen maar
meermaals moeten er op zaterdag al teams naar huis.
Er zijn namelijk maar 30 startplekken voor de GP op zondag en vaker wel
dan niet komt het voor dat er meer dan 30 zijspanteams zich aanmelden
voor een Grand Prix. Soms zijn er wel rond de vijftig deelnemers vooraf
aangemeld en moeten er dus tientallen afvallen voor de zondag. Alle
deelnemers worden op het moment van meer dan 30 aanmeldingen
opgesplitst in een A en B groep op basis van de stand in het WK. De
nummer één in de stand gaat naar de A groep, de nummer
twee naar de B groep, de nummer drie weer naar A etc.
Tot aan 2007 werd er via een tijdtraining bepaald, waarin het ging om
het zetten van een snelle ronde, welke beste vijftien van elke groep
doorgingen naar de eigenlijke GP op zondag. Sinds 2008 is in navolging
van de solo GP's de tijdtraining echter vervangen door een kwalificatie
wedstrijd van 20 minuten + 1 ronde. De beste twaalf uit elke groep gaan
hierbij door naar de GP op zondag. De laatste zes plekken voor de GP
worden verdeelt in een half uur durende 'last change' tijdstraining op
de late zaterdagmiddag waarin het 'ouderwets' gaat om het zetten van
een snelle ronde. De nummer 7 en 8 uit deze last change worden
aangewezen als eerste en tweede reserve team (in het geval een
gekwalificeerd team niet kan deelnemen door een opgelopen blessure
bijvoorbeeld). De nummer negen en alles daarachter vallen dus
uiteindelijk af. De uitslag van de kwalificaties gelden direct ook als
volgorde waarin de dertig gekwalificeerde deelnemers hun plek achter
het starthek mogen uitkiezen voor de eigenlijke GP wedstrijden op de
zondag.
R
Reiger: Het
Nederlandse Reiger is een firma voor schokbrekers en vering en heeft
bijgedragen aan meerdere wereld- en nationale titels binnen de
zijspancross. Reiger is verder actief binnen onder andere de rally
sport.
S
Schrijver:
Eric Schrijver was een Nederlandse zijspancrosser die samen met zijn
bakkenist Eric Verhagen in 2005 Nederlands kampioen zijspancrossen
werd. De toenmalige torenhoge favoriet Daniël Willemsen kon zijn
titel door pech dat jaar niet verdedigen en de strijd om de titel ging
uiteindelijk tussen broer Marcel Willemsen en Eric Schrijver. In
2002 en 2003 maakte Eric Schrijver ook deel uit van het winnende
Nederlandse team tijdens de Sidecarcross of Nations. In 2002 met
bakkenist Patrick Nieuwenhuizen en in 2003 met bakkenist Eric Verhagen.
Sergis: Kristers
Sergis is een Letse zijspanrijder die samen met zijn bakkenist Artis
Rasmanis uiteindelijk 5 keer Wereldkampioen zijspancross werd. Hiermee
verbrak hij het record van beide Zwitserse teams Bachthold/Fuss en
Fuhrer/Kaisser die 4 keer de mondiale titel binnen sleepte. Sergis
kreeg de sport via zijn vader doorgegeven daar deze vroeger ook al mee
deed aan het kampioenschap van de Sovet Unie (het vroegere Rusland) .
Toen Sergis/Rasmanis in 1997 voor het eerst Wereld kampioen werden was
de toen nog pas autonome staat Letland te klein. Zijspancross
werd daar een ware hype en tijdens de eerste paar GP's in Letland eind
jaren negentig werd de crossbaan aldaar omzoomd door een kleine 50.000
toeschouwers die allen hun Letse helden naar voren wilden juichen.
Sergis/Rasmanis prolongeerde hun titel in 1998 met een BSU-MTH zijspan.
In 1999 waren de broertjes Willemsen te sterk voor Sergis en werden zij
nipt Wereld kampioen ondanks protesten van Letse zijde. Hierdoor
bekoelde de sfeer tussen voornamelijk Sergis en kamp Willemsen
behoorlijk. De voorbereiding voor seizoen 2000 bleek achteraf cruciaal
te zijn voor Sergis. Zijn naaste concurrent Willemsen crashte hard en
voor Marcel was zijn rol als bakkenist uitgespeeld door een
incomplete dwarsleasie. Rijder Daniël kon maar moelijk wennen aan
een andere bakkenist en dat maakte de weg vrij voor Sergis/Rasmanis om
drie maal achteréén wederom wereld kampioen te worden. In
deze drie jaar kon werkelijk niemand tippen aan de snelheid van het
Letse duo. Met grote punten verschillen werden zij Wereldkampioen
zijspancross. In deze jaren bij een steeds oplopende knieblessure van
Artis Rasmanis trouwens geholpen door twee Nederlandse inval
bakkenisten; Ramon van Mill en Christian Verhagen. In 2003 had
Daniël Willemsen eindelijk zijn bakkenist gevonden waarmee het wel
wilde vlotten. Uitgerekend Sergis z'n landgenoot Kaspar Stupelis
zorgde voor een tweede wereldtitel voor Daniël Willemsen. Sergis
probeerde in de volgende jaren van alles, tot protesten aan toe, maar
hij kon nimmer het Willemsen echt lastig maken al hebben de twee ook in
deze jaren menig fraai duel uitgevochten. Sergis kreeg net als
Willemsen eerder overkwam ook te maken met het feit dat zijn vaste
bakkenist niet meer verder on op niveau. Artis Rasmanis moest de
sport vaarwel zeggen na 2003 door dezelfde knieblessure die maar bleef
opspelen. Met andere bakkenisten haalde Sergis nimmer zijn niveau van
welleer. Eind 1996 maakte de Let die dus maarliefst vijf keer
Wereldkampioen werd bekend te stoppen met de zijspancross.
Snijder: Ben
Snijder was een zijspancrosser die gerust gezien mag worden als pionier
voor de Nederlandse zijspancross en voor de zijspancross in zijn
algemeen. Snijder begon in zijn motorsportloopbaan in 1948 tijdens de
terreinwedstrijden. Acht jaar later kreeg Snijder tijdens een training
voor een kampioenenrit een aanrijding met een auto. Snijder liep
hierbij twee gebroken benen op en zijn loopbaan binnen de motorsport
leek voorbij. Via een uitnodinging van de Belgische organisator
KAMV Mortsel kwam Snijder in 1957 toch weer aan de start tijdens een
wedstrijd. En wel in de zijspancross! Dit zou wat minder belastend voor
zijn benen zijn. In mei van dat jaar toog Snijder naar België en
werd daar met open armen ontvangen door onder andere Leon Liekens die
Snijder bijstond met raad over het wel en wee van het rijden en
onderhouden van een crossmotor met zijspan. Snijder werd erg
enthousiast van het zijspancrossen en in Brabant bracht hij zo een waar
zijspancross wereldje op de been. Uiteindelijk groeide de sport, mede
door het pionierswerk van Ben Snijder, zo verder dat er in 1961 een
eigen officieel Nederlands kampioenschap plaats vond. Snijder werd in
dat eerste jaar samen met bakkenist Cees de Rooy vice-kampioen
zijspancross achter Steman/De Haas. Snijder toog eind jaren
zestig vaak over het ijzeren gordijn om daar deel te nemen aan
wedstrijden in het voormalige Tsjecho-Slowakije tegen Russen op hun
Urals en Tsjechen op hun zelfbouw zijspannen.
Snijder was in 1971 ook van de partij toen zijn droom uitkwam, een
internationaal zijspancross kampioenschap. Echter verliep de FIM-cup
niet zoals Snijder zou willen. De techniek van een hagelnieuw Laverda
blok liet hem in de steek en veroorzaakte zelfs een crash doordat de
voorvork van de WASP-combinatie afbrak. De Italiaanse twee-pitter bleek
gewoon te zwaar. Hierdoor stond Snijder een aantal wedstrijden aan de
kant en kon zodoende geen punten halen voor dit FIM kampioenschap.
Totaan 1975 deed Snijder, toen al 52 jaar oud, mee aan het Nederlandskampioenschap zijspancross.
Om zijn impossante
carriere en pionierswerk voor de zijspancross te eren werd vanaf
1976 de 'Ben Snijder troffee' vergeven aan de winnaar van de grand prix
van België te Betekom. De Ben Snijder troffee was een wisselbeker
waarvan de winnaars een kleinere replica kregen. Alleen diegene die
drie keer de GP van België te Betekom zou winnen mocht het echte
exemplaar houden. Uiteindelijk lukte dit alleen viervoudig Wereld
kampioen Andreas Fuhrer die begin jaren negentig drie maal winnaar werd
van de Grote Prijs van België.
Steegmans: Peter
Steegmans is een Belgische zijspancrosser die het als eerste
non-Nederlander voor elkaar wist te krijgen om Nederlands kampioen
zijspancross te worden in 2009. Dit deed Steegmans samen met de
Nederlander Christian Verhagen aan zijn zijde. Daniël Willemsen
leide in 2009 lange tijd de dans totdat hij in het bloedhete Mill zijn
scheenbeen brak en een aantal maanden was uitgeschakeld. Steegmans
bleek op zijn VMC-Zabel het meest constant en ging tijdens de laatste
ONK te Valkenswaard als nieuwe Nederlands kampioen zijspancross over de
finish.
Steman: Henk Steman(sr.) was een
allround-motorsport man uit Voorburg nabij Den Haag die drie keer
Nederlands kampioen zijspancross is geworden, vanaf de start van het
Nederlands kampioenchap in 1961 tot en met 1963. Steman behaalde al
zijn zijspancross kampioenschappen op een zijspan met een BSA blok
erin.
Hij werd in 1963 kampioen met Henk van Rees in de bak. Ook werd dit duo
naast zijspancross kampioen in dat jaar ook nog eens kampioen in de
grasbaan-racerij. De zijspancross titels in 1961 en in 1962 behaalde
Steman met bakkenist Map de Haas.
Dit duo had in 1955 al voor een verrassing gezorgd tijdens de Dutch TT
op Assen. In 1955 werd de vermaarde Dutch TT voor het eerst verreden op
het destijds gloednieuwe 'vaste' circuit van Assen. Voor het
eerst konden hierdoor de zijspannen ook meedoen aan de wegrace Grand
Prix van Nederland voor hun WK punten. Steman en de Haas werden in deze
allereerste Dutch TT voor de zijspannen zesde en verbaasde daarmee
vriend en vijhand en scoorde zo ook nog een punt voor het WK wegrace
zijpannen. Drie jaar eerder was Henk Steman al zevende geworden
op de Dutch TT in de 250cc klasse waarin hij in 1954 vice Nederlands
kampioen werd. Naast de wegrace met de solo en de zijspan deed Steman
ook mee aan speedwaywedstrijden waarin hij drie keer Nederlands
kampioen werd. Ook was Steman éénmaal Nederlands
kampioen in de 'betrouwbaarheids'ritten in 1962.
T
Tafelberg:
Naam voor een bepaalde springbult die als kenmerk heeft dat deze vanaf
de 'begane' grond oploopt, vervolgens op de heuvel een plat gedeelte
bevat van minimaal drie meter lang maar vaak langer, waarna deze bult
weer afloopt naar de 'begane' grond. De snelste manier om de Tafelberg
te nemen is volledig over het platte gedeelte te springen om vervolgens
precies te landen op het aflopende gedeelte. Een tafelberg kan maar
anderhalve meter hoog zijn en in totaal maar vijf meter lang, maar deze
hindernis kan ook een hoogte hebben van bijvoorbeeld 6 meter en 25 meter
in lengte. De benaming komt van de wereldbekende 'Tafelberg' nabij
Kaapstad in Zuid-Afrika.
Ten Thije: Jan
ten Thije was een Nederlandse zijspancrosser die samen met zijn broer
Theo drie keer Nederlands kampioen zijspancross werd. Jan ten
Thije is begonnen als solo crosser maar kwam er bij de senioren achter
dat dit toch niet voor hem was weggelegd. Aan het einde van
seizoen 1966 besloot Jan daarom over te stappen naar de zijspannen, ook
omdat zijn broer Theo aangaf wel als bakkenist te willen fungeren.
Samen met Hennie Winkelhuis, de latere oprichter van EML, maakte ze een
zijspan vast aan Jan zijn BSA 500cc Goldstar crosser. In de
kampioenswedstrijden in hun debuut jaar verliep alles op rolletjes en
zodoende konden de broers Ten Thije, na wel midden in het seizoen te
hebben gewisseld naar een BMW-motorblok, zich al direct Nederlands
kampioen van 1967 noemen. In 1968 was de ook zojuist naar de zijspannen
overgestapte Broer Dirckx te sterk voor het duo uit St.Isidorushoeve
maar in 1969 en in 1970 werden de broers Ten Thije wederom Nederlands
kampioen. In de jaren nadien wist Jan ten Thije nimmer meer
Nederlands kampioen te worden al zat hij er soms dichtbij. Ook gaf zijn
broer Theo aan om te stoppen maar enkele jaren later in 1974 stond hij
toch weer een jaar in de bak naast Jan. In de mondiale
zijspancross wist Ten Thije driemaal een GP te winnen. In 1971 op een
Norton-Wasp de GP van België samen met broer Theo, in 1972 de GP
van Zweden met bakkenist Fons ten Vregelaar en in 1974 wist hij de GP
van Nederland te winnen met wederom zijn broer Theo in de bak op een
EML voorzien van een BMW-blok.
Timmermans: Eimbert
Timmermans, alias 'Timke', was een Nederlandse zijspancrosser die samen
met zijn vaste bakkenist Eric Verhagen maarliefst twee keer Wereld
Kampioen werd in 1991 en 1992 op een Kawasaki-EML zijspan. Hiernaast
haalden Timmermans/Verhagen vier keer de Nederlandse titel zijspancross
binnen. Het Schijndelse duo begon hun crosscarriere in 1982 bij de MON
en al binnen drie jaar besloten zij na een vierde plaats in het
senioren kampioenschap zich over te laten schrijven naar de KNMV. Via
een door Maico importeur Piet van Dijk nieuw aangeboden EML-Maico
konden Timmermans/Verhagen na wat opstart problemen beginnen aan hun
carriere bij de KNMV. In 1985 werd men direct 10e en in 1986 werd men
al voor het eerst Nederlands kampioen op de EML-Maico.
Vanaf 1987 werd hen een Kawasaki krachtbron aangeboden en op hun nieuwe
Kawasaki-EML zijspan ging het aanvankelijk niet voor de wind. Verhagen
brak een sleutelbeen en qua resultaten was het in 1987 daarom
niet om naar huis te schrijven. In 1988 was men echter terug. In
de NK's werd men vice-kampioen en in het wereld kampioenschap werd men
dat jaar vijfde. In 1989 werden Eimbert en Eric voor de tweede maal
kampioen van Nederland. In het WK werd dat jaar de eerste manche
overwinning ooit gehaald in Zwitserland en werd men aan het einde van
de rit derde. In 1990 was het dan ook overduidelijk het doel om nu
naast de Nederlandse titel ook de Wereld titel naar Schijndel mee terug
te nemen. Echter ging een ander Nederlands duo met die WK-titel aan de
haal. Janssen-Geurts van Kessel uit Schaik werden namelijk Wereld
kampioen en Timmermans/Verhagen moesten genoegen nemen met de vijfde
plek. Wel eiste zij dat jaar voor de derde keer de Nederlandse titel
zijspancross op. In 1991 werd men dan eindelijk Wereld kampioen! Het
Schijndelse duo was net een maatje te groot voor de Belg Eddy Ramon en
tijdens de laatste GP in het Tsjechische Oubenice werden de champagne
flessen ontkurkt voor het Brabantse duo.
In 1992 werd dit kunststukje herhaald. In dit jaar kon niemand het duo
uit Schijndel bij blijven. Naast de tweede wereld titel werd men
namelijk ook voor de vierde keer Nederlands kampioen na alle
kampioensmanches te winnen. Een nooit eerder vertoonde en unieke
prestatie!
Na 1992 hielden Timmermans/Verhagen het voor gezien binnen de
zijspancross. Verhagen ging verder met basketbal en Timmermans met zijn
transport bedrijf. In 1995 kwam Timmermans uit liefhebberij een jaar
terug binnen de zijspancross en werd tijdens de GP van Nederland nog
10e. Een bewijs van zijn kunnen als zijspancrosser.
Ton
van Heugten: Ton
van Heugten is een Nederlandse zijspancrosser die éénmaal
Wereldkampioen zijspancross is geworden in 1981, éénmaal
Europeeskampioen in 1975 en maarliefst 4 keer Nederlandskampioen
zijspancross in 1975, 1976, 1979 en 1980. Hiernaast reed Ton van
Heugten op een zijspan als eerste de Dakar rally, in 1982, samen met
Frits Kiggen. Men haalde de eindstreep uiteindelijk wel maar werd
helaas niet geklasseerd door het missen van twee-etappes. Ton van
Heugten is de enige Nederlander die in destijds alle cross-klassen
Nederlandskampioen is geworden en bovendien ook tweemaal winnaar van de
Hans de Beaufort beker.
Ton van Heugten begon in navolging van zijn broers Cor, Gerard en
Stefan vanaf halverwege 1971 zijn kusten te vertonen op een
zijspancrosser. In 1972 was Van Heugten al gepromoveerd tot de hoogste
categorie binnen het Nederlandse zijspancross kamioenschap samen met
zijn bakkenist Sjaak Wery en mochten zij zelfs deelnemen aan het
Europees kampioenschap zijspancross wat de nieuw bakken combinatie
direct een derde plek opleverde in de eindstand van de voorloper van
het WK zijspancross.
In 1974 ging Ton van Heugten samen met Dick Steenbergen uit Reeuwwijk
de strijd aan binnen de hoogste zijspan kampioenschappen. En niet
onverdienstelijk want samen met Steenbergen werden uitendelijk twee
Nederlandse titels behaald in 1975 en in 1976 en bovendien werden
Ton en Dick Europees kampioen zijspancross in 1975 op hun destijds
uniek lichte Hagon-frame voorzien van een Yamaha kracht bron.
Vanaf 1979 trad Ton aan met Frits Kiggen in de bak en hij behaalde
samen met hem in feite hetzelfde resultaat als eerder met Steenbergen.
Twee maal Nederlands kampioen in 1979 en in 1980 en in 1981 volgde de
absolute kroon op de carriere van Ton. Hij wist wederom het mondiale
zijspan-kampioenschap te winnen en mocht zich nu Wereld Kampioen
zijspancross noemen. Hij haalde deze titel binnen met Frits
Kiggen en met Sies Hurkmans. Hurkmans moest noodgedwongen instappen bij
Van Heugten voor de laatste twee GP's van 1981 nadat Kiggen tijdens de
Engelse GP zijn sleutelbeen had gebroken na uit de bak te zijn
gevallen.
Na 1981 belandde Ton van Heugten totaan 1986, behoudens in 1983,
steevast op het eindpodium van het WK zijspancrossen. In 1989 besloot
Ton van Heugten te stoppen met de zijspancross nadat hij in stijl beide
manches van het laatste NK zijspancross in Zevenhoven wist te winnen.
V
VMC: VMC
is een fabrikant van zijspancross frames en de letters staan voor
Vruwink Motor Constructies. In 1984 besloot Holtenaar Vruwink
zijspancross frames te bouwen vooral gespecialiseerd voor twee-takt
motorblokken. Nadat mede-plaatsgenoot August Muller vanaf 1985 op een
VMC succes boekten in zowel het NK als in het WK begon VMC aan zijn
opmars. Uiteindelijk wist VMC totaan 1995 vier Wereldtitels
zijspancross binnen te slepen doordat zowel Hüsser als Führer tweemaal
op een VMC het WK wisten te winnen.
In 1995 besloot Vruwink het bedrijf te verkopen aan oud-Nederlands
Kampioen zijspancross Jan Bakens. Begin 2013 werden alle VMC activiteiten
overgenomen van Bakens door Hocob framebouw uit Holten. In feite werden
de VMC frames al jaren daar gefabriceerd, alleen Bakens was nog
officeel eigenaar van het merk VMC.
VMC wist in totaal maarliefst 11 wereldtitels te behalen binnen de
zijspancross. Naast de 4 eerder genoemde titels van Hüsser en Führer
wist Daniël Willemsen op een VMC maarliefst 6 keer Wereld kampioen
te worden. In 2009 behaalde de belg Joris Hendrickx zijn enige
Wereldtitel zijspancross ook binnen op een VMC-frame.
W
Wasp:
Wasp zijspancross-frames waren de eerste frames ter wereld die op grote
schaal werden gemaakt voor de zijspancross.
De Engelsman Robin Rhinn-Tutt had begin jaren 60 in Engeland zijn eigen
zijspan-frame gemaakt om deel te nemen aan grasbaanwedstrijden. Dit was
één van de eerste frames ter wereld voor de
zijspanbaansport die uit één buizenconstructie bestond,
dit terwijl doorgaans in deze tijd het zijspan en de motor los van
elkaar waren te schroeven.
Het viel anderen in Engeland al snel op dat het
zelfbouw-frame van Robin Rhinn-Tutt zich erg stabiel en snel deed
voorkomen.
Dit doorzag ook zijspancrosser Mike Guilford en al snel haalde hij
klinkende resultaten in Groot Britannië met zijn door Rhinn-Tutt
gebouwde zijspan voorzien van een Norton motorblok. Weldra kreeg
Rhin-Tutt meer vragen van rijders om een frame voor hen te maken.
Mike Guilford werkte bij een motorzaak en de eigenaar van deze zaak
kreeg al snel in de gaten dat de WASP-frames goed zouden verkopen voor
de steeds populairder wordende zijspan-motorcross.
Deze motorhandelaar, George Sawyer, kwam toen met de naam 'Wasp' op de
proppen als toevoeging bij Robin Rhinn-Tutt. Officieel was de naam van
de frames vanaf die tijd 'Robin Rhinn-Tutt Wasp' maar men sprak
natuurlijk snel over alleen de afgekorte naam Wasp.
In 1968 stopte Rhinn-Tutt met werken bij defensie in Groot Britannië om
zich full-time met het frame bouwen bezig te houden.
Vanaf die tijd was 'Wasp' hét frame voor de zijspancross tot aan het
begin van de jaren tachtig. In totaal behaalde Wasp in elf jaar
maarliefst tien titels binnen de mondiale zijspancross (eerst in de
FIM-cup, later het Europees kampioenschap en vanaf 1980 het wereld
kampioenschap geheten)
Wasp kreeg eind jaren zevetig/begin jaren tachtig stevige concurrentie
van EML die vanaf 1983 zelfs een compleet zijspan leverde, de
legendarische EML Jumbo twee-takt machine. Rhinn Tutt was ook met een
eigen motorblok bezig maar gokte mis door een viertakt-motorblok te
bouwen. Zijn project was pas echt klaar toen de EML-Jumbo al de eerste
WK-titel op zak had.
Rhinn-Tutt had teveel geïnvesteerd in zijn uiteindelijk mislukte 'motor-blok'
project en midden jaren tachtig hield Wasp het dan ook voor gezien
binnen de zijspancross.
Wasp bestaat echter vandaag de dag nog steeds en maakt onder andere
aanpassingen aan weg-zijspannen zodat invalide mensen ook nog steeds
kunnen motorrijden op bijvoorbeeld een aangepaste motorfiets voorzien
van een zijspan waarin men de eigen rolstoel kan binnenrijden.
Wasbord
/ Waves: Benaming voor een hindernis op een motorcrossbaan. Het
wasbord of de 'waves/wave-sectie' bestaat uit een aantal bultjes,
minimaal drie maar vaak meer, van niet hoger dan 1 meter die direct na
elkaar zijn neergelegd. Binnen de
zijspancross is een wasbord niet zo geliefd onder de deelnemers omdat
het met een zijspan erg moeilijk is om van heuveltje naar heuveltje te
springen.
De naam wasbord komt van een oud gebruiksvoorwerp dat golfend van vorm
was en dat vroeger werd gebruikt om kleren te wassen toen men nog
geen wasmachine had.
WHT: WHT maakt frames voor
de zijspancross en is een relatief nieuw merk binnen de zijspancross.
WHT staat voor Wim Hones Techniek. De Nederlander heeft onder
andere het Franse team van Girraud rond rijden op zijn frame.
WSP: WSP staat voor Willemsen
Sidecar Products en is ontstaan vanuit BSU. De Nederlander Berry
Willemsen, vader van Daniël en Marcel en zelf oud-zijspancrosser,
is begonnen met het bouwen van de WSP frames nadat BSU ophield te
bestaan. WSP steeg vanaf eind jaren '00 in het nieuwe millenium naar
grote hoogte toen zoon Daniël Willemsen zich ook ging mengen in
het maken van de WSP-frames. Dit resulteerde uiteindelijk in een zege
reeks van WSP vanaf 2010 tot en met 2013. Driemaal wist Daniël
Willemsen op zijn 'eigen' frame Wereldkampioen te worden en in 2013
werd de Belg Ben Adriaenssen Wereldkampioen op een WSP voorzien van een
KTM-motorblok.
X
'X': De
letter X wordt vaak gebruikt als afkorting van het woord 'cross' binnen
de motorcross maar ook de zijspancross of andere klassen binnen de
motorcross. De X heeft namelijk de vorm van een zogenaamd Andreas-kruis
en het woord kruis in de Engelse taal is 'Cross'. Vandaar dat de letter
X vaak als vervanger wordt neegezet van het hele woord cross
(bijvoorbeeld Moto-X maar ook Sidecar-X of helemaal afgekort MX of
SCX/SMX)
Z
Zabel: Zabel
is de naam van een twee-takt motorblok dat speciaal gemaakt wordt voor
de zijspancross. De motorblokken van de Duitser Wilhelm Zabel zijn al
jaren toonaangevend wat betreft twee-takt motorblokken binnen de
zijspancross.
Zabel begon zijn carriere binnen de zijspancross met het tunen van
motorblokken voor de zijspancross in 1980. Prompt werd de Duitser
Bohler wereld kampioen op een 'Zabel tuning' Yamaha. Dit onverwacht
snelle succes smaakte naar meer maar het koste Zabel veel inspanning om
uiteindelijk toonaangevend te worden binnen de zijspancross. Vanaf half
jaren tachtig begon Zabel zich te specialiseren in het tunen van Maico
twee-takt blokken. In 1990, toen de zijspancross werd gedomineerd door
merken als Honda en Kawasaki, besloot Zabel onder zijn eigen naam
blokken te maken. Dit waren in feite dezelfde blokken als de eerdere
Maico's alleen nu niet alleen getuned door Zabel maar ook gefabriceerd.
Een van de eerste rijders die mondiaal van zich deed spreken met een
Zabel-blok was de Duitser Walter Netterscheid begin jaren '90.
In deze jaren '90 begon de opmars van Zabel. Omdat Zabel als
één van de weinige puur en alleen voor de zijspancross
motorblokken maaktte kon hij zijn motoren blijven verbeteren en
fijn-tunen voor de zijspancross. In 1997 kwam Zabel met zijn nieuwe
motorblok, de ZM 97-98 , en dit leverde zijn eerste Wereld titel op als
motorleverancier doordat de Let Sergis Wereldkampioen werd in 1998 op
een BSU-Zabel. In 1999 werd Zabel opnieuw kampioen doordat de
Nederlandse broers Daniël en Marcel Willemsen wereldkampioen
werden op een BSU-Zabel.
Omdat Zabel ook Daniël en Marcel Willemsen ondersteunde
besloot Sergis te gaan rijden voor de op dat moment grootste concurrent
van Zabel, MTH (zie 'MTH' voor meer info). Sergis wist op de MTH
driemaal wereldkampioen te worden voordat het 'tijdperk' Willemsen
aanbrak. Vanaf 2003 tot en met 2008 werd Daniël Willemsen achter
elkaar Wereldkampioen met een zijspan voorzien van een Zabelblok.
Hierdoor werd MTH uiteindelijk helemaal de marge in gedrukt en verdween
uiteindelijk zelfs van het zijspancrosspodium.
Zabel behaalde tot nu toe vanaf 1998 in totaal elf wereldtitels
binnen en wil je binnen de zijspancross op twee-takt gebied echt
meedoen dan heb je een Zabel-motorblok in je zijspan hangen.
Zijspan: Een zijspan is een
constructie naast een motorfiets bedoeld om mensen/goederen mee te
vervoeren. De zijspan is aan het begin van de twintigste eeuw onstaan
omdat er destijds veel mensen waren met een motorfiets die te weinig
geld hadden om een auto aan te schaffen maar daarentgen wel meer
spullen/mensen wilden vervoeren. Men bedacht van alles zoals een soort
stoeltje aan de voorkant van de motorfiets en een soort aanhanger voor
achter de motorfiets maar uiteindelijk bleek het toch de beste optie om
naast de motorfiets extra ruimte te 'bevestigen' voor passagiers danwel
andere spullen. Zo werden de eerste motoren met zijspan een feit.
Tegenwoordig bestaan er eigenlijk geen motoren meer met zijspan. Dit
komt door het feit dat een motor met zijspan een losse motorfiets is
met het zijspan eraan bevestigd en dat deze constructie tegenwoordig
eigenlijk nooit meer wordt gemaakt. Thans maakt met één
frame waarin zowel de motorfiets als het daadwerkelijke zijspan samen aan vast zitten, de zijspan-'combinatie'.
Een zijspan is een uniek vervoersmiddel daar het de enige is in de Wereld die A-symetrisch is.
Het 'zijspan' van een zijspancombinatie kan zowel links als rechts
gemonteerd worden. In landen waar men aan de rechter kant van de weg
rijdt, zoals Nederland bijvoorbeeld, zit het zijspan ook aan de rechter
kant (zodat de passagier direct de stoep op kan stappen en de rijder
goed overzicht heeft daar deze meer naar het midden van de weg zit) In
Landen waar men links rijdt, zoals Engeland en Sweden bijvoorbeeld, zit
het zijspan ook aan de linkerkant. Overigens is dit geen verplichting
dat het zijspan aan een bepaalde kant gemonteerd zit. Dit geldt
zowel voor de openbare weg als in de zijspanmotorsport (m.u.v.
enkele disicplines zoals speedway e.d. bijvoorbeeld waar louter
een rondje wordt gereden met twee dezelfde rechter of linker bochten).
Een zijspan moet verder twee sporig zijn (dus het voor- en
achterwiel in één lijn achter elkaar) en kan aandrijving
hebben aan het zijspanwiel. Dit is echter binnen de zijspansport
verboden.
|